Author Archives: Carel Smith
Ius est ars boni et aequi
Hoe wetenschappelijk is de rechtsgeleerdheid? Die vraag wordt door collega-wetenschappers wel eens gesteld als blijkt dat juristen tot heel verschillende conclusies komen in maatschappelijk controversiële juridische kwesties, zoals de klimaatzaak…
Summum ius summa iniuria
De klassieker summum ius summa iniuria biedt een mooi voorbeeld van de verschillende betekenissen die in een rechtsspreuk gelezen kunnen worden. De oudste bron van deze rechtsspreuk is een verhandeling…
De rechters zijn slechts spreekbuis van de wet
In Over de geest der wetten (1748) onderzoekt de Franse aristocraat Charles de Secondat, baron de la Brède et de Montesquieu de verschillende regeringsvormen vanaf de Oudheid tot aan zijn…
De betekenis van een woord is zijn gebruik in de taal
‘Overeenkomsten strekken partijen tot wet.’ Zo luidt, bondig samengevat, de regel van artikel 1374 van het oud BW. Hoewel de wetgever deze regel niet in het huidige BW heeft overgenomen,…
De strijd om het recht is de poëzie van het karakter
Hoe ontstaat een recht? Dat is een vraag waarover theologen, filosofen en juristen zich eeuwenlang het hoofd over gebroken hebben. In de moderne tijd zijn op die vraag twee invloedrijke…
De wetboeken der volkeren worden mettertijd gemaakt; maar strikt genomen maakt men ze niet
Met het Franse Burgerlijk Wetboek (Code Civil of Code Napoleon) van 1804 werd een langlopende belofte aan het Franse volk ingelost: de codificatie van het bestaande recht. Dat recht verschilde…
Ius in causa positum: in de feiten ligt het recht
De oorsprong van de spreuk ‘ius in causa positum’ ligt in een tekst uit de eerste eeuw van de Romeinse jurist Alfenus Varus, opgenomen in de Digesten (D. ). Daarin…
Speurtochten langs de gemeenplaatsen van het recht
Bijna 75 jaar geleden publiceerde de rechtsfilosoof Gustav Radbruch ‘Fünf Minuten Rechtsphilosophie’ (1945). In een artikel van slechts twee pagina’s bespreekt Radbruch de belangrijkste rechtsfilosofische stromingen van zijn – en…