Exoneratiebedingen: kleine lettertjes met grote gevolgen. Praktische aanwijzingen voor de contractenmaker voor het opstellen en beoordelen van exoneratiebedingen in algemene voorwaarden
Boekbespreking. Dit beknopte overzichtswerk behandelt de regelgeving en rechtspraak rondom de contractuele beperkingen van de schadevergoedingsplicht wegens wanprestatie of onrechtmatige daad, ofwel exoneratiebedingen. Het boekje – om te spreken met de auteur – biedt voornamelijk handvatten aan praktijkjuristen en vanuit die gedachte worden vooral praktische aandachtspunten behandeld.
Exoneratiebedingen zijn contractuele bedingen – meestal in de algemene voorwaarden – waarmee een partij haar verplichting tot schadevergoeding uit hoofde van wanprestatie en/of onrechtmatige daad jegens de andere partij uitsluit of beperkt. Hierbij is voor de contractenmaker een belangrijke vraag of het beding wel geldig is. In zowel rechtspraak als regelgeving zijn aanwijzingen te vinden ten aanzien van die geldigheid, maar een algemene toetsingsmaatstaf ontbreekt. Rijken leidt dit thema in hoofdstukken 1 t/m 4 kort in. Hoofdstuk 5 bevat een historisch overzicht van de toetsingsmaatstaven.
Kortgezegd hangt de geldigheid van een exoneratiebeding af van de omstandigheden van het geval. Eén belangrijke omstandigheid is in ieder geval de hoedanigheid van de partijen (consument of ondernemer?). Die hoedanigheid is doorgaans bepalend voor de toepasselijkheid van een wettelijke regeling, zoals de exoneratieverboden uit Boek 7 BW die gelden bij contracten tussen ondernemers en consumenten (hoofdstuk 5, 6 en 7). Zijn enkel de open normen uit Boek 6 BW van toepassing, dan is er meer speelruimte voor de contractenmaker (hoofdstuk 8). Veel andere omstandigheden komen voort uit de rechtspraak. Een overzicht hiervan wordt beschreven in hoofdstuk 9, waaronder bijvoorbeeld of de schade tevens is verzekerd, de mate van zorgplicht en de ernst van de wanprestatie, de verkeersopvattingen, de kwaliteit van de exoneratietekst, en de zwaarte van de schuld (in totaal worden twaalf omstandigheden aangehaald en toegelicht). Vooral handig is het overzicht aan het einde van het hoofdstuk: waar moet men extra op bedacht zijn bij het opstellen van een exoneratiebeding? Het boek sluit af met een aantal korte hoofdstukjes van niet meer dan een paar bladzijden elk, die aanvullende en thematisch geordende tips bevatten, zoals een stappenplan voor aansprakelijkheidsverdeling en het al dan niet gebruiken van exoneratieborden.
De bandbreedte aan thema’s die wordt aangestipt, maken Rijkens boekje een toegankelijke gids voor de praktijkjurist die interesse heeft in exoneratiebedingen. (LO)
G. Rijken
Exoneratiebedingen: kleine lettertjes met grote gevolgen. Praktische aanwijzingen voor de contractenmaker voor het opstellen en beoordelen van exoneratiebedingen in algemene voorwaarden
Zutphen: Uitgeverij Paris 2020, 80 p., € 21,50
Categorie: Boekbesprekingen