Author Archives: Carel Smith
De betekenis van een woord is zijn gebruik in de taal
‘Overeenkomsten strekken partijen tot wet.’ Zo luidt, bondig samengevat, de regel van artikel 1374 van het oud BW. Hoewel de wetgever deze regel niet in het huidige BW heeft overgenomen,…
Don’t make a fortress out of a dictionary
In 1945 deed de bekende Amerikaanse rechter Learned Hand een uitspraak die wordt gezien als exemplarisch voor pragmatische rechtsvinding, dat wil zeggen rechtsvinding met een beroep op gevolgen (Markham v.…
De strijd om het recht is de poëzie van het karakter
Hoe ontstaat een recht? Dat is een vraag waarover theologen, filosofen en juristen zich eeuwenlang het hoofd over gebroken hebben. In de moderne tijd zijn op die vraag twee invloedrijke…
Wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen
Een van de uitgangspunten van een rechtssysteem is een juiste afweging van belangen: wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen. We verbeelden die belangenafweging met de weegschaal, een metafoor…
De wetboeken der volkeren worden mettertijd gemaakt; maar strikt genomen maakt men ze niet
Met het Franse Burgerlijk Wetboek (Code Civil of Code Napoleon) van 1804 werd een langlopende belofte aan het Franse volk ingelost: de codificatie van het bestaande recht. Dat recht verschilde…
The life of the law has not been logic: it has been experience
In 1881 publiceerde de Amerikaanse jurist Oliver Wendell Holmes The Common Law. Op pagina 5 vinden we een passage die een lange carrière heeft gemaakt in de rechtsfilosofie: ‘The life…
‘No man shall be permitted to take advantage of his own wrong’
Het beginsel ‘No man shall be permitted to take advantage of his own wrong’ is onderdeel van de Common Law van Engeland. We vinden het beginsel als Latijnse spreuk (commodum…
Gelijke gevallen gelijk, naar de mate van gelijkheid
Het gelijkheidsbeginsel is een belangrijk fundament van de democratische rechtsstaat. Volgens Aristoteles’ vroege formulering van het gelijkheidsbeginsel moeten gelijke gevallen gelijk worden behandeld naar de mate van gelijkheid. Dat is…
Ius in causa positum: in de feiten ligt het recht
De oorsprong van de spreuk ‘ius in causa positum’ ligt in een tekst uit de eerste eeuw van de Romeinse jurist Alfenus Varus, opgenomen in de Digesten (D. ). Daarin…
Speurtochten langs de gemeenplaatsen van het recht
Bijna 75 jaar geleden publiceerde de rechtsfilosoof Gustav Radbruch ‘Fünf Minuten Rechtsphilosophie’ (1945). In een artikel van slechts twee pagina’s bespreekt Radbruch de belangrijkste rechtsfilosofische stromingen van zijn – en…